Dom energooszczędny a pasywny w Polsce – czy coś je różni?

Dom pasywny czy energooszczędny? To pytanie, które zadają sobie osoby zainteresowane budową nieruchomości na własność. Już na wstępie powiemy Ci, że w tym przypadku nie ma złych odpowiedzi! Oba rozwiązania są ekologiczne i ekonomiczne, i pozwalają zaoszczędzić na ogrzewaniu domu dzięki użyciu odpowiednich materiałów oraz technologii budowlanych. Czerpanie energii z natury to ich wyróżnik, a tym samym ulga dla domowego budżetu, jak również oddech dla środowiska. Ale czy tak naprawdę istnieją jakieś różnice między domem pasywnym a energooszczędnym?

Dom pasywny czy energooszczędny – liczy się zapotrzebowanie na energię!

Mówiąc o zapotrzebowaniu na energię budynków zapewne nie raz słyszeliśmy takie pojęcia, jak energia początkowa, końcowa i użytkowa. Każda z nich ma wpływ na ostateczny bilans energetyczny domu i postaramy się je pokrótce scharakteryzować.

• Energia pierwotna EP – odnosi się do surowej energii nabywanej na poziomie kraju i jest sumą energii końcowej oraz strat energii wynikających z przetwarzania, produkcji i transportu energii do obiektu budowalnego. Wartość określająca, ile energii z paliw kopalnych zużywa budynek na ogrzewanie, chłodzenie, przygotowanie ciepłej wody użytkowej oraz napęd urządzeń pomocniczych. Nie odzwierciedla kosztów związanych z eksploatacją budynków. Jest to jedyna energia określona w Warunkach Technicznych 2021 jako obligatoryjna do spełnienia EP≤70 [kWh/(m²rok)].
• Energia końcowa EK – odnosi się do energii dostarczonej i rachunku, który zostanie za nią zapłacony. Jest to energia dostarczona do budynku w postaci energii potrzebnej, by zapewnić w nim wymaganą temperaturę w pomieszczeniach, czyli do ich chłodzenia i ogrzewania czy do ogrzewania wody użytkowej, dodatkowo z uwzględnieniem wszystkich strat wytwarzania i przesyłania ciepła wewnątrz budynku (straty wynikające z funkcjonowania systemów i instalacji).
• Energia użytkowa EU – to rzeczywista ilość energii potrzebna do wykonania danej czynności, bez uwzględnienia strat energii w systemach i instalacjach oraz urządzeniach. Jej wartość świadczy o jakości konstrukcji budynku (izolacji przegród zewnętrznych i ilości mostków cieplnych), prawidłowym usytuowaniu budynku względem stron świata, prawidłowym zaprojektowaniu budynku ze względu na bilans zysków i strat ciepła w ujęciu rocznym, umiejscowienie pomieszczeń nieogrzewanych od strony północnej, aby stanowiły dodatkowy bufor ciepła, szczelne oddzielenie części ogrzewanej budynku od nieogrzewanej.

Zarówno w przypadku domów pasywnych prefabrykowanych, jak i energooszczędnych, ważną rolę odgrywa dopuszczalne roczne zużycie energii. Im mniejsze ono będzie, tym lepiej. Stosując pompę ciepła czy wentylację z rekuperacją możemy zmniejszyć zapotrzebowanie domu na energię pierwotną i sprawić, że energia końcowa, za którą płacimy, również będzie niższa.

Z kolei minimalizując przenikanie ciepła przez wszystkie przegrody zewnętrzne domu, m.in. dbając o odpowiednią izolacyjność termiczną bryły, wpływamy na zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową w sezonie zimowym, co obniża nasze rachunki za energię końcową.

Odpowiednie rozmieszczenie przeszkleń w domu sprawi, że jesienią i zimą będziemy mogli zmaksymalizować zyski z naturalnego światła. W sezonie letnim zaś należy zadbać, by dom się nie przegrzewał, stosując odpowiednie zadaszenia, dzięki czemu nie będziemy musieli korzystać z energochłonnej klimatyzacji. Tego typu rozwiązania stosujemy w naszych projektach prefabrykowanych domów szkieletowych pasywnych i energooszczędnych.

A jak standardy te wyglądają w świetle polskiego prawa?

Charakterystyka domu energooszczędnego a pasywnego

Na wstępie warto zaznaczyć, że polskie prawo budowlane nie podaje wprost definicji domu energooszczędnego. Obowiązujące WT21 mówią wyłącznie o tym, że wszystkie nowo powstające budynki muszą cechować się zapotrzebowaniem na energię pierwotną EP nie większym niż 70 kWh/m²·rok. Takie domy, wyposażone w wysoce efektywne źródła energii (np. pompę ciepła), same w sobie będą już energooszczędne i mniej  zależne od zmieniających się cen prądu. Dlaczego? Tego typu budownictwo pozwala na maksymalne zmniejszenie zapotrzebowania energetycznego, co w rezultacie obniża miesięczne opłaty. I choć postawienie takiego domu wiąże się z większymi kosztami na start, niższe rachunki z upływem czasu gwarantują zwrot inwestycji.

Z kolei dom pasywny jest budowany według standardów niemieckiego Instytutu Domów Pasywnych w Darmstadt i, podobnie jak dom energetyczny, standard ten również nie jest zdefiniowany w polskim ustawodawstwie. Roczne zapotrzebowanie domu pasywnego na EP zazwyczaj mieści się w granicach 54 do nawet 60 kWh/m², choć główne kryterium dotyczy odpowiednika naszej energii końcowej EK, która nie powinna być wyższa niż 15 kWh/m². Oznacza to, że różnica między domem pasywnym a energooszczędnym jest tak naprawdę niewielka.

Za skutecznością obu rodzajów domów kryje się przygotowanie odpowiedniego projektu, zakup działki umożliwiającej czerpanie energii ze słońca oraz stosowanie materiałów budowlanych o parametrach, które w sezonie grzewczym pozwolą skutecznie zatrzymać ciepło wewnątrz budynku.

Na co należy zwrócić szczególną uwagę, budując dom szkieletowy pasywny i energooszczędny?

• Projekt domu powinien mieć prostą, zwartą bryłę stworzoną najlepiej na planie prostokąta, z jak najmniejszą ilością uskoków i kątów. Dobrze, jeśli będzie to budynek piętrowy z dachem jedno- lub dwuspadowym. W takim projekcie nie ma też miejsca na wykusze, dodatkowy balkon czy garaż, które utrudniają izolację budynku.
• Warto zaplanować przestrzeń wewnątrz budynku w taki sposób, aby kuchnia, salon oraz sypialnia znajdowały się od strony południowej lub południowo-wschodniej, gwarantującej lepszy dostęp światła dziennego, a pomieszczenia gospodarcze od strony północnej, która jest bardziej zacieniona. Taki układ gwarantuje odpowiednie nasłonecznienie pokoi i pozwala dodatkowo dogrzewać je zimą.
• Należy chronić wnętrza przed przegrzewaniem latem, stosując odpowiednie zadaszenia lub pergole tarasowe, np. z roślinami pnącymi (winogrono latem będzie osłaniało salon liśćmi, jesienią i zimą pozwoli słońcu swobodnie przedostawać się do środka). Można też przemyśleć kwestię montażu rolet zewnętrznych (jednak ich wadą jest całkowite odcięcie się od światła dziennego).
• Konieczne jest wykorzystanie wysokiej jakości materiałów na etapie budowy, które zagwarantują doskonałą termoizolację przegród. Jest to bardzo ważne nie tylko w przypadku ścian zewnętrznych, ale również okien, drzwi, stropów, dachu, a nawet fundamentów. Dobra szczelność wszystkich przegród, wynikająca z odpowiednich parametrów izolacyjności cieplnej zastosowanych komponentów, wysokiej jakości materiałów uszczelniających oraz ich prawidłowego montażu, ogranicza powstawanie mostków termicznych i nieszczelności, w rezultacie ciepło nie ucieka z domu.
• Niezbędnym elementem naszego domu będą okna oraz drzwi o jak najniższym współczynniku przenikania ciepła U, które zimą będą zatrzymywały ogrzane powietrze w pomieszczeniach.
• Kolejnym punktem niezbędnym jest nowoczesna wentylacja mechaniczna z rekuperacją. Dzięki temu możemy odzyskiwać ciepło, które w przypadku tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej ucieka na zewnątrz. Ponadto, w domu zachodzi stała cyrkulacja powietrza, co wpływa na jego jakość i chroni domowników przed wilgocią, zanieczyszczeniami i zarodnikami pleśni czy grzybów.
• Nie można zapomnieć o odnawialnych źródłach energii, np. panelach fotowoltaicznych czy pompie ciepła oraz wyposażeniu domu w sprzęty AGD i RTV wysokiej klasy, o jak najmniejszym poborze mocy.

Mimo niewielkich różnic między domem pasywnym czy energooszczędnym warto pamiętać, że zapotrzebowanie energetyczne budynku jest związane z jego powierzchnią, lokalizacją czy nawet liczbą domowników. Dobrze mieć to na uwadze już na etapie projektu.

Specyfika prefabrykowanego domu szkieletowego pasywnego w Polsce

Nasi partnerzy, których projekty znajdziesz na tej stronie, na co dzień wykonują zlecenia także dla klientów z Europy Zachodniej, np. z Austrii, Danii czy Skandynawii, w których obowiązują bardzo restrykcyjne wytyczne bazujące na wymaganiach Instytutu Domów Pasywnych w Darmstadt. Dzięki temu posiadają ogromną wiedzę na temat standardów energetycznych budynków i budownictwa pasywnego. Wybierając jedną z naszych propozycji projektowych, możesz zrealizować swoje marzenie o domu pasywnym prefabrykowanym.  Drobiazgowe podejście do kwestii związanych z idealną izolacją termiczną przegród oraz zastosowanie efektywnych źródeł energii z maksymalnym odzyskiem energii cieplnej (pomp ciepła, wentylacji z rekuperacją), czy też czerpanie darmowych zysków ze światła dziennego – oto przepis na oszczędność i codzienną radość domowników w czystej postaci.

Wybierając między prefabrykowanym domem pasywnym a energooszczędnym masz pewność, że zastosowane w naszych projektach materiały budowlane wyróżniają parametry, które nie tyle spełniają, co wręcz wyprzedzają wymagania dotyczące izolacyjności termicznej przegród ujęte w Warunkach Technicznych. Budując dom z Domum będzie on zgodny z WT21, na dowód czego otrzymasz obowiązkowe świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, w którym podane są szczegółowe informacje o energii użytkowej, końcowej i pierwotnej. Wybierając z naszej oferty zyskujesz pewność, że Twój dom będzie gwarancją oszczędności energii, funduszy i poprawi Twój komfort życia.

Podczas konfigurowania projektu domu prefabrykowanego w naszym konfiguratorze można wybrać dodatkowe ocieplenie ścian, stropu i podłogi – dzięki czemu obniżysz zapotrzebowanie energetyczne domu. W końcu doskonała izolacja termiczna to jeszcze więcej ciepła we wnętrzach i mniejsza konieczność dogrzewania ich.

Kluczem do uzyskania pożądanego standardu energetycznego domu jest jego szczelność, którą łatwiej osiągnąć z systemami ociepleń i pakietów szybowych od Saint-Gobain. W przypadku naszych domów prefabrykowanych stawiamy na płyty gipsowo-kartonowe RIGIPS, wełnę szklaną ISOVER, inteligentną folię paroizolacyjną o zmiennym oporze dyfuzyjnym ISOVER, pakiety szybowe Glassolutions oraz najlepszej kategorii drewno konstrukcyjne C24. Ostateczny wynik rocznego zapotrzebowania na energię użytkową domu zależy jednak od wielkości prefabrykowanego domu szkieletowego pasywnego, jego położenia na mapie i usytuowania względem stron świata, liczby domowników oraz wybranych rozwiązań energooszczędnych.

Tagi: dom energooszczędny, dom pasywny, dom szkieletowy, energooszczędność, ocieplenie domu szkieletowego, termika domu prebarykowanego