Jakie są założenia budownictwa zrównoważonego?

Czy zdarzyło Ci się kiedyś słyszeć o globalnym ociepleniu? To zjawisko wpływa każdego dnia na nas wszystkich. Przyczyn postępujących zmian klimatycznych da się wyróżnić wiele, lecz jedna może być szczególnie nieoczywista. Okazuje się, że to właśnie budownictwo w znacznym stopniu oddziałuje na środowisko naturalne. Badania wskazują, że sektor ten odpowiada za ok. 40% globalnych emisji CO₂ – 12% pochodzi z procesów konstrukcyjnych, a 28% z eksploatacji budynków [1]. Dodatkowo, według danych Banku Światowego, przemysł budowlany generuje rocznie około 1 miliarda ton odpadów stałych [2], czyli połowę wartości w skali ogólnoświatowej. Z myślą o przyszłych pokoleniach konieczne jest przyjęcie strategii, która zminimalizuje straty i zapobiegnie kolejnym. Zrównoważone budownictwo, dawniej postrzegane jako innowacja, powoli staje się standardem – poznaj jego znaczenie oraz założenia.

Budownictwo zrównoważone – definicja

Aby zrozumieć ideę budownictwa zrównoważonego w Polsce i na świecie, wystarczy zajrzeć do raportu przygotowanego przez Światową Komisję ds. Środowiska i Rozwoju. Według dokumentu zrównoważony rozwój to taki rozwój, dzięki któremu potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie. W kontekście budownictwa oznacza to tworzenie budynków, które są energooszczędne, mniej szkodliwe dla planety i zdolne do adaptacji w ciągu kolejnych lat. Można powiedzieć, że jest to podejście do projektowania, budowy i eksploatacji nieruchomości, które ma na celu minimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko naturalne oraz poprawę jakości życia ludzkości.

Do najważniejszych aspektów zrównoważonego budownictwa należą:

• zrównoważony cykl życia budynków – obejmuje analizę całego cyklu życia nieruchomości od pozyskiwania surowców, przez procesy produkcyjne, transport, budowę, eksploatację, aż po rozbiórkę i recykling. Wszystko po to, aby zminimalizować ślad węglowy na każdym z etapów oraz maksymalnie wykorzystać materiały odnawialne i poddawane recyklingowi.
• redukcja emisji CO₂ – budynki są projektowane w sposób, który minimalizuje ich zużycie energii oraz emisję dwutlenku węgla zarówno w fazie budowy, jak i eksploatacji.
• efektywność energetyczna – budynki zrównoważone maksymalnie wykorzystują naturalne źródła energii, takie jak światło słoneczne czy wiatr. Dodatkowo wysokiej jakości izolacje, nowoczesne systemy ogrzewania i chłodzenia oraz inteligentne systemy zarządzania energią przyczyniają się do znacznej redukcji zużycia energii.

Budownictwo zrównoważone ma kluczowe znaczenie w kontekście globalnych wyzwań ekologicznych. Założenia są ambitne, a do celów należą:

• redukcja emisji gazów cieplarnianych,
• zmniejszenie zużycia nieodnawialnych zasobów naturalnych,
• promowanie gospodarki cyrkularnej, która zmniejsza ilość odpadów i wspiera recykling,
• mniejszemu zużyciu wody słodkiej w procesie budowy i eksploatacji
• niższe koszty utrzymania budynków dzięki większej efektywności energetycznej,
• wyższa wartość nieruchomości wynikająca z zastosowania nowoczesnych, energooszczędnych technologii.
• poprawa zdrowia i komfortu życia użytkowników budynków poprzez lepszą jakość powietrza i optymalne warunki termiczne wewnątrz nieruchomości,
• tworzenie przestrzeni życiowych, które są bezpieczne, zdrowe i dostosowane do potrzeb różnych grup społecznych.

W przypadku zrównoważonego budownictwa definicja jest nie tylko odpowiedzią na współczesne wyzwania klimatyczne. To jednocześnie droga do tworzenia bardziej efektywnych, zdrowych i ekonomicznych przestrzeni do życia. Dzięki nowoczesnym technologiom, zrównoważonym materiałom oraz odpowiedzialnym praktykom budowlanym, możliwe jest stawianie budynków, które spełniają potrzeby obecnych i przyszłych pokoleń, minimalizując jednocześnie negatywny wpływ budownictwa na planetę.

Budownictwo zrównoważone – przykłady działań

Dekarbonizacja sektora budowlanego to jeden z głównych elementów strategii zrównoważonego budownictwa. Działania te obejmują zarówno redukcję emisji CO₂ w fazie produkcji materiałów budowlanych, jak i podczas eksploatacji budynków. W praktyce oznacza to:

• zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) np. z pomocą paneli fotowoltaicznych i energii słonecznej,
• zastosowanie materiałów o niskim śladzie węglowym (również pochodzących z recyklingu lub dających się zrecyklingować) takich jak drewno.

Zrównoważone budynki są projektowane tak, aby minimalizować zużycie energii i maksymalizować efektywność energetyczną. W tym przypadku można wyróżnić, takie działania jak:

• Wykorzystywanie wysokiej jakości materiałów izolacyjnych, które zmniejszają straty ciepła zimą i ograniczają nagrzewanie się budynków latem.
• Montowanie okien i drzwi o niskim współczynniku przenikania ciepła, które zapewniają lepszą izolację termiczną i akustyczną.
• Stosowanie inteligentnych systemów zarządzania energią, które monitorują i sterują zużyciem energii w budynku, automatycznie dostosowując temperaturę, poziom nawilżenia powietrza oraz jego wilgotność zgodnie z potrzebami użytkowników nieruchomości.

W kontekście budownictwa zrównoważonego i przykładów realizacji tej strategii nie można też pominąć gospodarki cyrkularnej, która skupia się na maksymalnym wykorzystaniu materiałów oraz minimalizacji odpadów. Obejmuje to:

• recykling i ponowne użycie materiałów po rozbiórce budynku,
• projektowanie z myślą o demontażu i ponownym wykorzystaniu materiałów po zakończeniu cyklu życia budynku.

Budownictwo zrównoważone w znacznym stopniu skupia się na środowisku naturalnym, lecz w definicji wyraźnie widać, że chodzi również o człowieka. Aby codzienne życie było bardziej komfortowe, w budynku nie może zabraknąć:

• ciepłego i szczelnego montażu, który chroni przed powstawaniem mostków termicznych i nieszczelności,
• systemów wentylacyjnych z filtrami HEPA, które zapewniają czyste powietrze,
• technologii wykorzystujących odnawialne źródła energii, które obniżają koszty eksploatacyjne budynku.

Praktyka zrównoważonego budownictwa obejmuje szereg strategii i technologii, które stopniowo stają się podstawowym elementem współczesnej architektury i inżynierii.

Sprawdź: co to jest dom zeroenergetyczny.

Budownictwo zrównoważone w Polsce – rola prefabrykacji

Czas na element, który łączy nasze działania z budownictwem zrównoważonym. Otóż lekka technologia prefabrykacji idealnie wpasowuje się w założenia tej strategii. Dlaczego? Elementy domów prefabrykowanych są produkowane w kontrolowanych warunkach fabrycznych, co pozwala na minimalizację odpadów budowlanych. Docinanie materiałów z dokładnością co do milimetra optymalizuje poziom zużycia surowców. Rygorystyczna kontrola jakości przekłada się na wyższą trwałość oraz bezpieczeństwo konstrukcji. Czas realizacji obiektu jest maksymalnie skrócony, ponieważ większość prac odbywa się w zamkniętej hali, na którą nie oddziałują w żadnym stopniu warunki atmosferyczne. Na działce budowlanej odbywa się wyłącznie montaż gotowych elementów domu na przygotowanym wcześniej fundamencie. Dzięki poprawie procesów produkcyjnych i logistyki, budownictwo prefabrykowane generuje mniejszy ślad węglowy w porównaniu z tradycyjnymi metodami.

Co jeszcze łączy domy prefabrykowane i budownictwo zrównoważone? Przykładów należy szukać wśród wykorzystywanych materiałów, które są odnawialne oraz częściowo produkowane z surowców pochodzących z recyklingu. W projektach naszych partnerów można wyróżnić między innymi:

• drewno konstrukcyjne C24 – to odnawialny materiał budowlany o niższym śladzie węglowym niż beton,
• gips – stosowany głównie w formie płyt gipsowo-kartonowych, jest materiałem pochodzenia naturalnego, który może być wielokrotnie recyklingowany,
• wełna mineralna – wytwarzana z materiałów recyklingowanych, takich jak szkło czy skały wulkaniczne.

Połączenie tych materiałów razem z folią paroizolacyjną to sposób na wysoki komfort termiczny i akustyczny, a także odpowiedni mikroklimat wewnątrz budynku oraz wysoką energooszczędność. Zrównoważone podejście można zauważyć zatem nie tylko w fazie produkcyjnej, ale także podczas późniejszej eksploatacji.

Przeczytaj też: dom energooszczędny a pasywny w Polsce.

Co jeszcze warto wiedzieć o budownictwie zrównoważonym w Polsce? Należy zaznaczyć, że w tej strategii chodzi nie tylko o nowo powstałe budynki, ale również wykorzystanie aktualnych zasobów. Polska posiada ogromny potencjał w zakresie nadbudowywania istniejących nieruchomości, zwłaszcza w kontekście modernizacji wielkopłytowych bloków mieszkalnych z lat 70. i 80. XX wieku [3]. Te konstrukcje, często o standardowych fundamentach i strukturach, stanowią idealną bazę dla rozwoju zrównoważonego budownictwa. W ten sposób mogą powstać nowe mieszkania lub strefy biurowe czy usługowe bez konieczności zajmowania dodatkowej przestrzeni miejskiej.

Budownictwo zrównoważone w Polsce i domy prefabrykowane zyskują coraz więcej zwolenników. Nie jest to łatwe ze względu na sławetne niegdyś „domy kanadyjskie”, które nie cieszyły się renomą. Technologia prefabrykacji umożliwia jednak realizację marzeń o budowie własnego domu bez pogłębiania problemów klimatycznych.

Źródła:
^[1] https://globalabc.org/sites/default/files/2021-10/GABC_Buildings-GSR-2021_BOOK.pdf
^[2] http://circularhotspot.pl/pl/budownictwo
^[3] https://biznes.wprost.pl/gospodarka/11104519/lekkie-i-zrownowazone-budownictwo-w-miescie-jaka-czeka-nas-przyszlosc.html

Tagi: